Στην Σάμο δραστηριοποιείται τα δύο τελευταία χρόνια η  Εναλεία, μία  Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, που συνεργάζεται με τοπικές αλιευτικές κοινότητες και αντιμετωπίζει δύο άμεσα σχετιζόμενα προβλήματα για το θαλάσσιο περιβάλλον: Αυτό της Μείωσης των Αλιευτικών Αποθεμάτων και της Πλαστικής Θαλάσσιας Ρύπανσης.

Με σκοπό την μεγαλύτερη συμμετοχή τον τοπικών αλιέων και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας της Σάμου πάνω στο θέμα της θαλάσσιας πλαστικής ρύπανσης, τα μέλη της Εναλείας προσπαθούν να γνωστοποιήσουν  την δράση τους αλλά κυρίως να ενημερώσουν σχετικά  με το project Mediterranean CleanUp  που υλοποιούν στο νησί.

Σε συνεργασία με τους τοπικούς αλιείς, συλλέγουν θαλάσσιο πλαστικό από το βυθό της θάλασσας και τα παροπλισμένα αλιευτικά εργαλεία, τα οποία αποτελούν την πλειοψηφία της θαλάσσιας πλαστικής ρύπανσης. Το μεγαλύτερο μέρος του θαλάσσιου πλαστικού εντάσσεται στην κυκλική οικονομία μέσω πιστοποιημένων συνεργατών ανακύκλωσης.

Μιλάει ακόμη για την πρώτη σχολή επαγγελματικής αλιείας στην Ελλάδα στην οποία επαγγελματίες αλιείς εκπαιδεύονται στο πώς να κερδίζουν περισσότερα χρήματα, ενώ ψαρεύουν λιγότερα ψάρια και ενημερώνονται για τεχνικές βιώσιμης αλιείας, όπως είναι ο αλιευτικός τουρισμός, εξασφαλίζοντας ότι τα αποθέματα των ψαριών παραμένουν σε υγιή επίπεδα.

Ας γνωρίσουμε την συγκεκριμένη  Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία:

Η Εναλεία, είναι μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, που έχει ως όραμα να κάνει το θαλάσσιο οικοσύστημα βιώσιμο. Ξεκίνησε, δημιουργώντας την πρώτη σχολή επαγγελματικής αλιείας της Ελλάδας, ενώ τώρα μέσω των δράσεών της «Mediterranean CleanUp» στη Μεσόγειο Θάλασσα και «Bahari Safi» στον Ινδικό Ωκεανό, αποσκοπεί στην εφαρμογή ενός εκτεταμένου καθαρισμού πλαστικού από τη θάλασσα, αξιοποιώντας το διευρυμένο δίκτυο των αλιέων.

Παράλληλα, η Εναλεία συμμετέχει ενεργά σε πλήθος εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων, ενδυναμώνοντας κοινωνικές ομάδες και ευαισθητοποιώντας πολλαπλές ομάδες ενδιαφερομένων παγκοσμίως, από αλιευτικές κοινότητες έως φορείς χάραξης πολιτικής. Έτσι, θέτοντας ως πρωταρχικό στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την θαλάσσια βιωσιμότητα, η Εναλεία ως ενεργό μέλος της κοινωνία των πολιτών, καταφέρνει και στηρίζει τις δράσεις της σε τρεις πυλώνες: Εκπαίδευση, Μετρίαση του προβλήματος και Πρόληψη.

Η Εναλεία έχει βραβευτεί σε εγχώριους και διεθνείς διαγωνισμούς νεανικής επιχειρηματικότητας, όπως ο διαγωνισμός του ιδρύματος Angelopoulou-Clinton, ο διαγωνισμός γαλάζιας ανάπτυξης BlueGrowth, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, το Ιncubator Ace in του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), ο διαγωνισμός νεανικής επιχειρηματικότητας (ΜΟΚΕ) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), το πρόγραμμα Impact της Ashoka, ενώ
λαµβάνει την υποστήριξη του Ιδρύματος Costas M. Lemos Foundation, του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, του Ionian Environment Foundation, του Cyclades Preservation Fund, του Ιδρύματος The Hellenic Initiative, της Healthy Seas, της Nestle κ.α

Πως προέκυψε η ιδέα;
Κατά τη διάρκεια των capital controls, η ανεργία στην Ελλάδα είχε εκτιναχθεί στα επίπεδα του 29% (ΕΛΣΤΑΤ,2016) ενώ ταυτόχρονα ο κλάδος της αλιείας γερνούσε. Η μέση ηλικία των επαγγελματιών αλιέων της χώρας ήταν τα 63 χρόνια (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξη) και υπήρχε μεγάλη ανάγκη για νέα πρόσωπα.

Για αυτό το λόγο, δημιουργήθηκε η Εναλεία, ως η πρώτη σχολή για επαγγελματική αλιεία στην χώρα.

Ταυτόχρονα, κατά τη διάρκεια των εκπαιδεύσεων στη θάλασσα, διαπιστώσαμε ότι αλιείς εκτός από ψάρια αλιεύουν και απορρίμματα, κυρίως πλαστικά.

Στο πρώτο μας αλιευτικό ταξίδι, μας προκάλεσε εντύπωση ένα κουτάκι αναψυκτικό το οποίο είχε “ξασπρίσει” από τα χρόνια.

Η ημερομηνία λήξης του ήταν το 1987. Αλλά αυτό που μας έκανε να αναλάβουμε
δράση, είναι ότι ο αλιέας το πήρε και το ξαναπέταξε στη θάλασσα. Για αυτό, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε δράση.

Δεν έχει νόημα να βγάζουμε νέους αλιείς, αν δεν υπάρχουν ψάρια. Ξεκινήσαμε
λοιπόν να εκπαιδεύουμε καπετάνιους και πληρώματα αλιευτικών σκαφών στο να συλλέγουν πλαστικό και να το φέρνουν στο λιμάνι, δημιουργώντας την δράση «Mediterranean CleanUp»

Η δράση «Mediterranean CleanUp»
Μέσω της δράσης μας «Mediterranean CleanUp» αποσκοπούμε στην εφαρμογή ενός εκτεταμένου καθαρισμού θαλάσσιου πλαστικού στην περιοχή της Μεσογείου, αξιοποιώντας το διευρυμένο δίκτυο των αλιέων. Στη συνέχεια, το πλαστικό καθώς και ο λοιπός αλιευτικός εξοπλισμός οδηγούνται προς ανακύκλωση και εντάσσονται στην κυκλική οικονομία, σε συνεργασία με πιστοποιημένους φορείς. Στον πρώτο χρόνο
υλοποίησης της δράσης, 2019, συλλέξαμε 16.000 κιλά απορριμμάτων (14.500 κιλά πλαστικών απορριμμάτων) από τον Αργοσαρωνικό, ενώ βραβευτήκαμε από τον Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών ως μία από τις πέντε καλύτερες δράσεις νέων για το περιβάλλον στην Ευρώπη, για ιδρυτές κάτω των 30 ετών.

Το 2020, η δράση επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σε συνεργασία με 229 αλιευτικά σκάφη, σε 21 λιμάνια σε Ελλάδα και Ιταλία συγκεντρώσαμε 70.000 κιλά θαλάσσιου πλαστικού, το οποίο εντάχθηκε στη κυκλική οικονομία.
Πλέον η Εναλεία, έχει εκδηλώσει τη δυναμικότητα επέκτασής της σε διεθνές επίπεδο. Οι συνεργασίες μας εκτείνονται σε δύο ηπείρους, Ευρώπη και Αφρική, μέσω της ενεργούς συμμετοχής 34 λιμένων σε Ελλάδα, Ιταλία, και Κένυα, ενώ ο αριθμός των συνεργαζόμενων αλιέων υπολογίζεται σε άνω των 1.600.

Από την αρχή του προγράμματος υπολογίζεται ότι έχουμε καθαρίσει πάνω από 300.000 κιλά πλαστικού, με ποσοστό άνω του 95% να έχει οδηγηθεί προς ανακύκλωση, και ποσοστό άνω του 60% να έχει ενταχθεί στην κυκλική οικονομία, υπό την μορφή νέων βιώσιμων προϊόντων. Ανάμεσα στους συνεργάτες μας κυκλικής οικονομίας συγκαταλέγονται πιστοποιημένες εταιρείες ανακύκλωσης όπως οι Antipollution και
Skyplast, ενώ ο Ολλανδικός οργανισμός Healthy Seas και οι Ισπανικές εταιρείες Ecoalf και Gravity Wave αναλαμβάνουν την μετατροπή μέρους των συλλεχθέντων πλαστικών σε χρηστικά προϊόντα.

Τέλος, στα μεγαλύτερα μας επιτεύγματα συγκαταλέγεται η βράβευση από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών ως «Young Champion of the Earth» για την Ευρώπη το 2020, καθώς και η βράβευση από το Mediterranean Action Plan του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP-MAP) ως «Ambassador of the Mediterranean Coast» για το 2021.

Κοινωνικός αντίκτυπος της δράσης
Ο κοινωνικός μας αντίκτυπος στις τοπικές κοινωνίες υπερβαίνει τα 7.500.000 EUR, με βάση τη φόρμα υπολογισμού που μπορείτε να διαβάσετε εδώ σε ένα άρθρο, δημοσιευμένο στο Marine Pollution Bulletin, σχετικά με το κόστος της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικό.

Ο αντίκτυπος υπολογίζεται με βάση τις επιπτώσεις που προκαλεί το θαλάσσιο πλαστικό στους κλάδους της αλιείας, της ναυτιλίας και του τουρισμού, ενώ ακόμη δεν μπορούν να υπολογιστούν οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία λόγω της ρύπανσης της θάλασσας και της εισροής πλαστικού στην τροφική αλυσίδα.

Παρόλα αυτά, εκτιμούμε ότι μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε αυτόν τον αντίκτυπο τους
επόμενους μήνες.

Η δράση έχει πάρει προβολή σε εθνικά και διεθνή κανάλια επικοινωνίας, όπως η Athens Voice, η Καθημερινή, το The Guardian, το BBC κα.
Πρόσθετες πληροφορίες μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα της Εναλεία, καθώς και στη σελίδα μας στο LinkedIn, Facebook, και Instagram.