Είκοσι έξι χρονών η Ευμορφία Κωστάκη με σπουδές σε Ελλάδα και εξωτερικό ζει πλέον μόνιμα στη Σάμο και καλλιεργεί τα δικά της βιολογικά αμπέλια έξω από το Καρλόβασι.

 

Πότε και πώς η Ευμορφία αποφασίζει να ασχοληθεί με την αμπελουργία και την οινολογία;

«Πάντα το είχα στο πίσω μέρος του μυαλού μου αλλά το αποφάσισα εν τέλη όταν πήγα στο τέταρτο έτος και λέω «Ωραία, τώρα τι κάνουμε;». Έχω τελειώσει το χημικό και εκεί πέρα είχα μια επαφή με αμπελουργία και οινολογία γιατί είχαμε και κάποια μαθήματα και μου άρεσε. Οπότε αποφάσισα στο τέλος να κάνω μεταπτυχιακό πάνω σε αυτό και να ακολουθήσω αυτό το στάδιο.»

Σπουδάζει χημεία στο ΕΚΠΑ. Η επιλογή ήταν προμελετημένη ή απλά έτυχε; Γιατί καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ χημείας και οινολογίας.

«Σίγουρα υπάρχει και, ίσως, γίνεσαι καλύτερος οινολόγος αν καταλαβαίνεις καλά τη χημεία. Αλλά ο λόγος που πήγα χημικό εξ αρχής ήταν γιατί σκεφτόμουν από πιο πριν να γίνω οινολόγος. Αλλά δεν ήμουν και σίγουρη και το χημικό σου δίνει περισσότερες εναλλακτικές μετά στο τι επάγγελμα να κάνεις. Και γι’ αυτό μετά κατέληξα εν τέλει σε αυτό. Είμαι και πολύ ευχαριστημένη γιατί δεν πήγα στην τύχη. Πήγα επειδή το ήθελα.»

Σπουδές σε Γαλλία, Ιταλία και Αυστρία. Πώς πήρες την απόφαση να φοιτήσεις στο εξωτερικό;

«Ήταν πολύ εύκολη απόφαση για εμένα γιατί δεν μου φαίνεται κάτι φοβερό και εξωπραγματικό να πας κάπου αλλού και σίγουρα σου δίνει πάρα πολλές ευκαιρίες και πολλές δυνατότητες να εξελιχθείς. Το πρόγραμμα που έκανα ήταν στη Γαλλία αλλά ήταν στα αγγλικά και έπαιρναν μέρος πάρα πολλοί άνθρωποι από είκοσι τρεις διαφορετικές χώρες. Οπότε αυτό με έκανε κάπως έναν πολίτη του κόσμου κατά κάποιο χρόνο γιατί κατάφερα να γνωρίσω πολλούς ανθρώπους, διαφορετικούς με διαφορετικές εμπειρίες, να μάθω για τις κουλτούρες τους και για το πώς βλέπουν το κρασί. Και επειδή ήταν ένα περιβάλλον που όλοι αγαπούσαν το κρασί αυτό με βοήθησε και εμένα να το αγαπήσω περισσότερο.»

«Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη να είναι μακρύς ο δρόμος». Είναι η φράση που σου επανέλαβε ο πατέρας σου σε δύο δύσκολες περιόδους της ζωής σου και την βρήκες μπροστά σου όταν κλήθηκες να γράψεις ένα κείμενο για την υποτροφία που έλαβες το 2020 στο Ινστιτούτο των Masters of Wine. Ήταν καρμικό;

«Σίγουρα. Μόλις είδα τον τίτλο αυτού που έπρεπε να κάνουμε λέω «Εντάξει το έχουμε!». Γιατί, πραγματικά, αυτό το ποίημα του Καβάφη είναι πάντα μέσα στο μυαλό μου και με έχει βοηθήσει όντως σε δύσκολες στιγμές. Ήμουν πολύ χαρούμενη που κλήθηκα να γράφω για κάτι που είναι τόσο κοντά για εμένα.»

Ποια είναι η Ιθάκη σου;

«Την Ιθάκη μου δεν ξέρω αν θα τη βρω ποτέ. Γιατί, πάντα, με το που καταφέρνω κάτι βάζω κάτι άλλο στο μυαλό μου. Και, ευτυχώς, μέχρι τώρα δεν έχω υποστεί σοβαρές αποτυχίες. Και ελπίζω να μην υποστώ γιατί προσπαθώ. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις.»

 

Υποψήφια Master of Wine η Ευμορφία ετοιμάζει παράλληλα το οινοποιείο της με το οποίο όπως λέει θέλει να συμβάλει στην ανάδειξη της Σάμου ως ένας οινοτουριστικός και οινοπαραγωγικός προορισμός.

 

Υποψήφια Master of Wine. Διαβάζω ότι είναι μια πιστοποίηση από το Ινστιτούτο Masters of Wine στο Ηνωμένο Βασίλειο και θεωρείται στη βιομηχανία του οίνου ως ένα από τα υψηλότερα πρότυπα επαγγελματικής γνώσης. Πες μας λίγα λόγια παραπάνω.

«Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη πιστοποίηση. Οργανώνεται από το Institute of Masters of Wine που έχει έδρα στο Λονδίνο και για να γίνεις μέλος του και να αποκαλείσαι πλέον ένας Master of Wine πρέπει να περάσεις ορισμένες εξετάσεις. Η διαδικασία φοίτησης κρατάει, τουλάχιστον, τρία χρόνια αλλά παραπάνω αν δεν περάσεις και πρέπει να ξαναδώσεις. Και το ποσοστό επιτυχίας είναι μόλις 10%.»

Πώς πήρες την απόφαση για αυτές τις σπουδές;

«Γενικά, μου αρέσει να διαβάζω. Έχω αυτό το πρόβλημα. Και το να ακολουθείς μια πιστοποίηση σου δίνει το έναυσμα να διαβάσεις περισσότερο, να ασχοληθείς και άλλο με το αντικείμενο σου, να γίνεις καλύτερος. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον για μένα γιατί ασχολείται τόσο με τη γευσιγνωσία και με όλο το θεωρητικό κομμάτι πίσω από το κρασί. Δηλαδή και με αμπελουργία, οινολογία, για το μάρκετινγκ. Πρέπει να μπορείς να επικοινωνήσεις πολύ καλά το κρασί.»

Σε ποιο έτος βρίσκεσαι;

«Τώρα είμαι στο δεύτερο στάδιο.»

Πώς επέλεξες να επιστρέψεις στη Σάμο;

«Αρχικά, έλεγε και εγώ όπως όλοι ότι δεν θέλω να γυρίσω πίσω. Αλλά όλη μου η εμπειρία στο εξωτερικό και η γνωριμία με τόσους πολλούς ανθρώπους με έκανε να εκτιμήσω το τι έχουμε εδώ. Συγκεκριμένα, μια κοπέλα που γνώρισα στην Αμερική από τη Νότια Αφρική μου λέει «Εγώ θέλω να γυρίσω πίσω!». Της λέω «Μα γιατί;». Λέει, «Γιατί αν δεν γυρίσω εγώ, ποιος θα γυρίσει;». Οπότε, δεν ξέρω. Το έχω δει πατριωτικά το θέμα.»

Διάβασα σε άλλη συνέντευξή σου ότι φέτος εκτός από άσπρο μοσχάτο καλλιέργησες και μια τοπική μετάλλαξη μικρόρωγου μοσχάτου με σταφύλια μαύρου χρώματος. Τι ακριβώς είναι αυτή η ποικιλία;

«Αυτό είναι το ίδιο πράγμα με το σταφύλι που ξέρουμε όλοι, το μοσχάτο το άσπρο, με μόνη διαφορά είναι ότι τα σταφύλια του γίνονται κόκκινα όταν είναι έτοιμο να τρυγηθεί. Αυτή η μετάλλαξη υπάρχει σε πολλά παλιά αμπέλια αλλά η συγκεκριμένη έχει επιλεχθεί από τον παππού του νονού μου ο οποίος είχε διαλέξει αυτά τα κλήματα που έβγαζαν εν τέλη από την μια πλευρά άσπρα και από την άλλη κόκκινα και τα φύτεψε και τα κράτησε αυτά. Οπότε τώρα έχουν φυτευτεί αρκετά αμπέλια, όχι αρκετά. Έχουν φυτευτεί μερικά αμπέλια με αυτό το κόκκινο μοσχάτο. Είναι μπορώ να πω σε πειραματικό στάδιο από όλους γιατί δεν ξέρουμε τι κάνει. Εγώ στοχεύω να κάνω, αρχικά, ροζέ κρασί και θα δούμε αν μπορεί να ανταπεξέλθει σε κόκκινο και σε τι είδους κόκκινο.»

Πώς πήγε φέτος η χρονιά;

«Πολύ καλά πήγε. Τα σταφύλια ήταν πολύ καλά. Και εντάξει όταν είσαι όλη μέρα στα αμπέλια και το προσπαθείς, κάνεις ό, τι καλύτερο μπορείς.  Δηλαδή, δεν είχαμε πρόβλημα από αρρώστιες, από οτιδήποτε.»

Οι αλλαγές του καιρού επηρέασαν;

«Παραδόξως, είχαμε ένα πολύ μικρό πρόβλημα με παγετό που έκανε την άνοιξη και μερικά τα κάτω κάτω μάτια σε μερικά κλήματα καταστράφηκαν, πάγωσαν. Μετά δεν έκανε ιδιαίτερες βροχές που να ήταν πολύ επικίνδυνες. Μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε και παρ’ όλου που είναι βιολογικά όλα τα αμπέλια δεν είχαμε κάποιο πρόβλημα με το καιρό.»

Βιολογικά αμπέλια. Τι εννοούμε;

«Εννοούμε ότι στο αμπέλι δεν μπαίνει τίποτα που δεν είναι φυσικό. Δηλαδή, το λίπασμα είναι οργανικό, είναι κοπριά. Δεν μπορείς να ψεκάσεις με συνθετικά ούτε φυτοφάρμακα ούτε εντομοκτόνα. Πρέπει να αντιμετωπίσεις όλες τις αρρώστιες και τους εχθρούς με φυσικό τρόπο. Δηλαδή, στο ψεκασμό επιτρέπεται μόνο το θειάφι και ο χαλκός και για να καταπολεμήσουμε την ευδεμίδα, που είναι ένα έντομο που γεννάει τα αυγά του στα σταφύλια και τα τρώει μετά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο βάκιλο το οποίο είναι πολύ πιο δύσκολο στην αντιμετώπιση από το να βάλεις φυτοφάρμακα γιατί το φυτοφάρμακο κρατάει περισσότερο καιρό ενώ ο βάκιλος κρατάει μερικές μέρες και δρα σε ένα ορισμένο στάδιο της ζωής του ζώου, του εντόμου. Οπότε είναι πιο δύσκολο. Πρέπει να είσαι πολύ ακριβής στις επεμβάσεις που κάνεις.»

Είσαι ικανοποιημένη από το κρασί που παρήγαγες;

«Δεν παρήγαγα κρασί φέτος γιατί τώρα ετοιμάζω οινοποιείο. Δεν έχω ακόμα οινοποιείο. Αλλά είμαι αρκετά ευχαριστημένη από τα σταφύλια που έφτιαξα.»

Πώς αποφάσισες να δημιουργήσεις ένα οινοποιείο;

«Εντάξει, η λογική συνέχεια του επαγγέλματός μου είναι να κάνω κρασί. Δυστυχώς, στη Σάμο με τα αμπέλια δεν μπορείς να έχεις ένα ικανοποιητικό εισόδημα. Πρέπει να έχεις πάρα πολλά και εγώ δεν έχω πάρα πολλά. Οπότε επέλεξα να δώσω υπεραξία στο προϊόν που παράγω από τη γη μου και να κάνω το οινοποιείο.»

Από ότι γνωρίζω οι διαδικασίες τρέχουν. Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε; Αντιμετώπισες προβλήματα;

«Γραφειοκρατία ως συνήθως. Εντάξει τι να κάνουμε. Αλλά το κύριο πρόβλημα ήταν αυτό.»

Σε τι αποσκοπεί η δημιουργία αυτή;

«Στο να είμαι αφεντικό του εαυτού μου καταρχάς, στο να μπορώ να κάνω το κρασί που θέλω εγώ και ελπίζω να δώσω μια νέα πνοή στη Σάμο και να καταφέρουμε, επιτέλους, να αναδείξουμε τη Σάμο ως έναν οινοτουριστικό και οινοπαραγωγικό τόπο.»

Πριν από έξι χρόνια περίπου είχαμε την κατάργηση της αναγκαστικότητας του Ενιαίου Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Σάμου και από τότε βλέπουμε να «ξεπροβάλλουν» άλλα οινοποιεία. Αυτό πιστεύεις θα βοηθήσει τον τόπο αργότερα σε αυτό που ακριβώς είπες στον οινοποιητικό τουρισμό;

«Σίγουρα θα βοηθήσει γιατί το κρασί, ουσιαστικά, δεν έχει ανταγωνισμό μέσα στον ίδιο τον τόπο. Ανταγωνιζόμαστε όλον τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά δεν ανταγωνιζόμαστε το γείτονα μας γιατί ο καθένας έχει άλλα αμπέλια, έχει άλλο τρόπο οινοποίησης και αποσκοπεί σε άλλο είδος κρασί. Υπάρχει θέση για όλα τα κρασιά. Καλά, μέτρια, κακά. Όπως και να το πάρεις και όλα τα στυλ. Γι’ αυτό ένας τόπος δεν μπορεί να αναδειχθεί μόνο με ένα οινοποιείο. Χρειάζεται μια ομάδα. Χρειάζεται μια συλλογικότητα στο κρασί. Και η συλλογικότητα δεν έρχεται με έναν αναγκαστικό συνεταιρισμό. Έρχεται με μεμονωμένες προσπάθειες  πολλών ατόμων που αποσκοπούν στο ίδιο πράγμα. Αυτό που αποσκοπούν είναι να πουλήσουν αρχικά το κρασί τους και πώς να το κάνουν αυτό, κάνοντας καλύτερο κρασί, κάνοντας ένα ωραίο επισκέψιμο οινοποιείο, κάνοντας ενέργειες προβολής ίσως όλα τα οινοποιεία μαζί. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι που το ένα οινοποιείο μπορεί  να βοηθήσει το άλλο.»

Έχοντας ζήσει στο εξωτερικό τι σου έχουν πει για τη Σάμο και τα κρασιά της;

«Σε όσους έχουν πει ότι είμαι από τη Σάμο κανείς δεν ξέρει πρώτον πού είναι και δεύτερον ότι παράγουμε κρασί. Οι μόνοι που το ξέρουν είναι οι Γάλλοι και αυτοί πίνουν κρασί είτε όταν είναι πολύ μικροί γιατί έχει υψηλό αλκοόλ είτε το πίνουν οι μαμάδες τους σαν απεριτίφ. Δηλαδή, δεν το πίνει κανένας τους το σαμιώτικο κρασί δυστυχώς. Και, πραγματικά, ξεκινάμε από το μηδέν.»

 

Μπορείτε να παρακολουθήσετε τη συνέντευξη εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=HJ2g8_c7rsU&t=18s

 

Ελευθερία Γερολύμου, δημοσιογράφος